Cỏ lưỡi rắn

Cỏ lưỡi rắn trắng có rất nhiều giống; ở Trung Quốc nó có tên là Xà thiệt thảo, Dương thu thảo, xà châm thảo, long thiệt thảo; ở Việt Nam gọi là Bòi ngòi bò. Cỏ lưỡi rắn trắng có nhiều giống nên có nhiều hình dạng, cấu trúc khác nhau nên đôi khi gây khó khăn cho bạn đọc nhận biết, phân biệt. Trong bài viết này, Y Dược 365 sẽ cùng Quý bạn đọc tìm hiểu những đặc điểm nhận biết của loại thảo dược quý này.

Cỏ lưỡi rắn trắng có tên khoa học là Hedyotis diffusa Willd. Đây là một loại thuốc quý có tác dụng kháng khuẩn, kháng sinh trên một số vi khuẩn; tăng sinh hệ tế bào bạch cầu; có khả năng ức chế đơn vị tế bào trong bệnh bạch cầu cấp, ức chế sự phân chia, sinh sản của các hạch tế bào ung thư… Nó hỗ trợ điều trị bệnh ung thư nhờ tác dụng ức chế miễn dịch. Trung Quốc dùng cỏ lưỡi rắn trắng (bạch hoa xà thiệt thảo) chữa bệnh ung thư dạ dày, thực quản, cổ tử cung, bàng quang, trực tràng, đại tràng, thực quản, hạch…

Để nhận biết cây cỏ lưỡi rắn trắng chúng ta có thể căn cứ vào một số đặc điểm sau của cây:

+ Cỏ lưỡi rắn mọc hoang khắp nơi. Thường thấy ở trong vườn, ngoài ruộng, sườn núi, ven suối, ven đường.

+ Cỏ lưỡi rắn trắng thuộc họ cây cà phê, mọc bò, thân mềm.

+ Thân cây có thể hình vuông (có 4 cạnh) hoặc tròn, màu nâu nhạt. Thường gặp nhất là phần thân gốc hình tròn, phần thân non ở trên hình vuông.

+ Lá cây dài và hơi thuôn, nhọn ở đầu giống như lưỡi rắn (nên có tên là “xà thiệt thảo”, xà là rắn, thiệt là lưỡi, thảo là cỏ) dài chừng 1-1,5cm, rộng 1-3mm, mọc đối, cuống ngắn hoặc không có cuống.

+ Hoa có cuống hoặc không cuống tùy thuộc loài, mọc đơn độc và có màu trắng hoặc hồng.

+ Quả nang khô dẹt ở đầu, có nhiều hạt màu nâu nhạt. Cây thường mọc hoang nơi đất ẩm ướt.

Theo y học hiện đại, do tăng cường khả năng của đại thực bào trong hệ thống lưới- nội mô và bạch cầu nên bạch hoa xà thiệt thảo có tác dụng chống viêm. Cây này cũng ức chế tế bào ung thư lymphô, bạch cầu hạt và bạch cầu đơn nhân, tế bào carcinom; ức chế hiện tượng gây đột biến do aflatoxin B1 tạo ra.

Trong dân gian, cây chủ yếu được dùng dưới dạng thuốc sắc, có thể dùng tươi hoặc phơi khô. Liều dùng có thể tới 60 g thuốc khô, tương đương với khoảng 250 g dược liệu tươi. Dùng ngoài không kể liều lượng

Ở nước ngoài, bạch hoa xà thiệt thảo còn được bào chế thành dạng thuốc tiêm để chữa các bệnh ung thư và viêm nhiễm như viêm phế quản, viêm phổi, viêm họng, viêm ruột thừa… Ngoài ra, còn có tác dụng giảm sưng đau do ung thư, các loại nhiễm trùng (tiểu, viêm họng, kiết lỵ…) gây ra. Tuy nhiên, vị thuốc này có những tác dụng phụ không mong muốn, nó ức chế sản sinh tinh dịch (77% bệnh nhân có tinh trùng giảm từ 1/3 đến 1/10 – theo tài liệu Trung dược học).

* Đặc biệt lưu ý, phụ nữ có thai không được dùng thuốc này.

Hy vọng những đặc điểm trên sẽ giúp được quý bạn đọc nhận biết được cây cỏ lưỡi rắn trắng – một loại thảo dược quý.

Nguồn: y Dược 365